در میان عامه مردم هر نوع گفتگوی غیررسمی عنوان شایعه به خود میگیرد. این وضعیت فقط در ایران وجود ندارد آنطور که دی فونزو و بوردیا در کتاب روانشناسی شایعه گزارش میکنند در غرب نیز این مشکل هم در میان عامه مردم و هم در میان عامه روانشناسان وجود داشته است.
اگر در میان کتابها و مقالات مربوط به مطالعه شایعه بگردید عموما با تلاش نویسندگان برای تمایزگذاری میان شایعات و دیگر اشکال عبارات و گفتههای تائید نشده یا غیررسمی مواجه میشوید. در واقع میتوان گفت سه مفهوم هم خانواده و نزدیک به یکدیگر وجود دارد که گاهی به صورت اشتباه به جای یکدیگر استفاده میشوند. این سه مفهوم شایعه معادل rumor ، بدگویی معادل gossip و افسانه شهری یا امروزی معادل urban legend هستند.
شایعه چیست؟
دی فونزو و بوردیا شایعه را «عبارت خبری تائید نشده و اساسا مرتبط در حال انتقالی» تعریف میکنند که «در موقعیتهای مبهم، پرخطر یا تهدیدی بالقوه شکل گرفته است و کارکرد آن کمک به مردم در درک منطقی و مدیریت شرایط مخاطره آمیز است».
بدگویی چیست؟
«بدگویی گفتگوهای اجتماعی درباره افراد معمولا غایبی است که به ارزیابی آنها میپردازد و در شرایط شکل گیری، تغییر و حفظ شبکه اجتماعی به وجود میآید».
افسانه شهری (افسانه امروزی) چیست؟
«افسانه های امروزی، داستانهایی از وقایع غیرعادی، مضحک یا ترس آوری هستند که شامل موضوعات مربوط به دنیای امروزی میباشند. این داستانها طوری نقل میشوند که گویی اتفاق افتاده یا احتمالا اتفاق افتادهاند؛ تنوعی از این گونه داستانها در زمانها و مکانهای بیشتماری یافت میشوند و حاوی مفاهیم اخلاقی هستند».
مطالب مرتبط: