معنا بخشی های من

اواخر پایان نامه ام روزهای سختی رو می گذروندم. پرسشنامه های داخلی پر شده بود و نوبت پرسشنامه های خارجی ام بود. همه کسانی که از مدت ها قبل بهم قول داده بودن که در این مرحله کار کمکم کنن و شرایطی رو فراهم کنن که بتونم پرسشنامه هامو از طریق ایمیل یا دستی به توریست های خارجی تهران بدم عملا هیچ کمکی نکردن یعنی نتونستن بکنن. شرایط بعد از انتخابات بود. اینترنت با سرعت پایین، پرسشنامه آن لاین، فضای تردید و بی اعتمادی و ... همه دست به دست هم داده بود که پرسشنامه های من پر نشه.

منم خودم دست به کار شدم. وارد شبکه های اجتماعی توریست های خارجی شدم و برای حدود ۸۵۰  اکانت که خاطراتی از تهران نوشته بودن لینک پرسشنامه ام رو فرستادم. به تورگردانا و مدیرهای وب سایت های توریستی ایمیل زدم و ازشون کمک خواستم. هر روز صبح با طراح پرسشنامه ام تعداد موارد پر شده رو چک می کردم. اما نتیجه وحشتناک بود فقط ۱۰ تا پرسشنامه پر شده بود. 

ایکاریم ؛ بازی شهر مجازی

ایکاریم نام یک بازی آن لاین رایگان است که نسخه­های آن به زبان­های مختلف از جمله زبان فارسی وجود دارد. کسانی که اهل این بازی هستند احتمالا به آن معتاد شده اند. کسانی هم که مثل من فقط در حد تجربه کردن با آن آشنا هستند احتمالا فقط به آن به چشم یک بازی فوق العاده که وقت و حوصله فراوان برای ادامه دادن لازم دارد نگاه می کنند اما در هر صورت ایکاریم در حوزه مطالعات بازی­های رایانه­ای می­تواند موردی قابل توجه باشد.

عضویت در ایکاریم به سادگی انجام می­شود. پس از ثبت نام، شما در یکی از جزایر دنیای آلفا (در نسخه فارسی تنها یک دنیا وجود دارد ولی در نسخه­های دیگر تعداد دنیاها بیشتر است) شهری بنا می­کنید. شهر شما ابتدا یک محوطه خالی است که شما بر اساس پیشنهاداتی که بازی به شما ارایه می دهد  اقدام به ساخت ساختمان­های مورد نظرتان می­کنید مثلا دانشگاه، بندر تجاری، پادگان نظامی، انبار، شهرداری و .... بر این اساس شهر شما کم کم ارتقا و جمعیت و طلاهای شما افزایش می­یابد. صاحب کشتی های تجاری و تجارت خانه می­شوید و می­توانید وارد روابطی با شهرهای دیگر شوید. خرید و فروش کنید. غارت کنید. روابط دیپلماتیک داشته باشید و غیره. وقتی به میزان مشخصی از دارایی و منابع  رسیدید می­توانید شهری دیگر تاسیس کنید این روند به همین شیوه ادامه می­یابد تا کم کم شما جز قدرتمند ترین­ها در دنیای ایکاریم شوید. حرفه­ای­ها به اتحادیه­ها و پیمان­هایی می پیوندند که آنها را بسیار قدرتمند می­کند.

آیا تاکنون فکر کرده­اید متنی که می­خوانید ممکن است از اعتبار چندانی برخوردار نباشد؟ اندکی غلو شده یا ساخته و پرداخته ذهن نویسندگان آن باشد؟ دروغ باشد یا تنها شمایی از واقعیت داشته باشد؟ در حوادث سیاسی پس از انتخابات ایران چند متن در صدا و سیما، شبکه­های ماهواره­ای، وبلاگ­ها، وب­سایت­ها و روزنامه­ها دیده و خوانده­اید که در اعتبار آن شک کرده­اید؟ آیا اساسا در زمره افرادی هستید که هنگام خواندن هر متنی لحطاتی عینک تردید به چشم می­زنند یا آنقدر شیفته چهره­ها، نظریه­ها و پیروزی جریان مورد علاقه­تان هستید که اساسا به تلنگرهای ذهن جستجوگرتان برای یافتن واقعی­ترین نسخه واقعیت (!) بها نمی­دهید.

اینها را گفتم تا خیلی مختصر از مفهومی صحبت کنم که این روزها بسیار به آن فکر می­کنم. توضیح آن را  در قالب چهار نکته از کتاب مبانی نشانه شناسی چندلر آوردم. کتابی "خوب" به مفهوم واقعی کلمه. چندلر مدالیته را به خوبی توضیح می­دهد و با استفاده از نظریات دیگر بزرگان نشانه شناسی مانند پیرس و اکو  به گسترش فهم آن کمک می­کند.

سایت آکادمیا یک شبکه اجتماعی علمی محسوب می­شود که اساتید و دانشجویان رشته­ها، دانشکده­ها و دانشگاه­های مختلف از سراسر جهان می­توانند نوشته­ها و علایق شان را با هم به اشتراک بگذارند.

چند ماه پیش یکی از دوستانم که در سوئد درس می­خواند برایم نوشته بود ظاهرا ایرانی­ها نظم آکادمیا را به هم زده­اند مثلا دانشجویان دوره لیسانس خودشان را به عنوان عضو هیات علمی (faculty member) ثبت نام کرده­اند (ظاهرا از روی بی اطلاعی یا ناآشنایی) و  از من خواست اگر بچه­ها را می شناسی بگو که اطلاعاتشان را درست کنند. من هم ابتدا چون نمی دانستم مصداق این موضوع چه کسانی هستند توجهی نکردم، بعد هم که به مواردی از آن برخوردم چون ارتباط نزدیکی با آنها نداشتم نتوانستم موضوع را مطرح کنم.

اما تازگی­ها نکته دیگری هم در سایت آکادمیا توجهم را جلب کرد که باعث شد به حرف دوستم بیشتر ایمان بیاورم. اساسا شیوه عضویت در سایت آکادمیا به این نحو است که شما ابتدا دانشگاه­تان را انتخاب می­کنید و در زیر شاخه آن، گروه یا دانشکده­ای که را در آن درس خوانده­اید - که یا از قبل ایجاد شده است یا اینکه شما خودتان اقدام به ایجاد آن کرده­اید- انتخاب می کنید و به عنوان دانشجوی لیسانس، ارشد یا دکترا یا عضو هیات علمی در آن ثبت نام می کنید.

من متوجه شدم که از 77 دپارتمان موجود در زیر مجموعه دانشگاه تهران چهار زیر مجموعه مرتبط به دانشجویان علوم اجتماعی وجود دارد: گروه مطالعات ارتباطات اجتماعی، جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی (social science of faculty) و دانشکده علوم اجتماعی (social science faculty).

همانطور که ملاحظه می­کنید دو مورد آخر مشابه است با جا افتادن حرف "of" از یکی از آنها. اکثرا دانشجویان ارتباطات عضو گروه مطالعات ارتباطات اجتماعی شده­اند و برخی عضو دانشکده علوم اجتماعی. اگر چه در واقع هر دو اینها درست است زیرا این گروه در این دانشکده وجود دارد و طبعا دانشجویان عضو گروه عضو دانشکده هم هستند ولی از آنجایی که در شاخه­های آکادمیا بخش مجزایی برای تفکیک دانشکده و دپارتمان ذکر نشده به نظر می­رسد معقول تر است که دپارتمان­ها به عنوان شاخه­های ریزتر که عضویت در آنها همپوشانی با موارد دیگر ایجاد نمی­کند و احساس جماعت نیز در میان اعضای آن قوی تر است مبنای بهتری برای این تقسیم­ها و عضویت­ها باشد. این در حالی است که این آشفتگی و پراکندگی در تقسیمات علمی میان خود اعضای هیات علمی ارتباطات هم وجود دارد یعنی خود اساتید هم به این موضوع بی توجه بوده­اند که چطور اساتیدی از یک گروه به دلیل این پراکندگی در زیر شاخه دیگری قرار گرفته­اند.

به هر حال آکادمیا از محدود محیط­های موفق برای ارتباطات علمی است و فکر می­کنم بهتر باشد به عنوان دانشجویان دانشگاه تهران کمی به حضورمان در این فضا نظم ببخشیم. البته دور از انصاف است اگر نگویم گروه ارتباطات تهران از گروه هایی است که بیشترین تعداد اعضا را دارد.

      هفت سال گذشت

                    روحشان شاد...

هایدگر و تکنولوژی جدید

(نکاتی از مقاله پرسش از تکنولوژی1)

آدمی هنگامی به راستی آزاد می­شود که به قلمرو تقدیر تعلق داشته باشد و در نتیجه کسی شود که گوش فرا می­دهد [و می­شنود] و نه کسی که فقط گوش می­سپارد [و اطاعت می­کند]

"پرسشگری تقوای تفکر است". این دغدغه­های تفکر برانگیز هایدگر است که او را وا می دارد در پرسش از ماهیت تکنولوژیهای جدید نیز آنقدر جلو ­رود که از نقطه اغاز بحث یعنی تکنولوژی به عنوان یک ابراز به قلمرو ماهیت هنر گام بگذارد.

به نظر می­رسد فهم اندیشه­های هایدگر صرف نظر از دشواری عمومی آنها، بدون آگاهی از مفاهیم کلیدی اندیشه­اش مانند مفهوم "راه" – مفهومی که در این مقاله نیز به آن بارها مستقیم و غیرمستقیم اشاره می­کند- دشوار تر خواهد شد. این مقاله را چندبار خوانده­ام و هر بار تلاش کردم تا نکات مهم آن را یادداشت کنم. ادعا نمی کنم که این کار را به خوبی انجام داده ام. بیان این نکات صرفا تلاشی است برای یادگیری بهتر آنها تا هر بار تکرار مهمترین ها، فهم آنها را آسانتر از بار قبل کند و این آخرین نسخه این تلاش است:

1 هایدگر. م.  و همکاران (1386)، پرسش از تکنولوژی، در: شاپور اعتماد (گردآوری و ترجمه)، فلسفه تکنولوژی، تهران: نشر مرکز، صص 4-43